Badanie HTZ

Treść opracowana przez

Zespół redakcyjny 121doc

Treść sprawdzona przez

Dr. Sarah Donald

MRCGP DFSRH DPD DRCOG

Ostatnia aktualizacja

13 kwiecień 2021

4 min czytania

Przechodzenie menopauzy może być uciążliwe i negatywnie wpłynąć na jedne z najlepszych lat Twojego życia. Menopauza zazwyczaj pojawia się w czasie kiedy dzieci wyprowadziły już się z domu, nie musisz martwić się o swoją karierę, a emerytura jest już na horyzoncie.

Najpopularniejsze objawy menopauzy to: fale gorąca, huśtawki nastroju, nocna potliwość, suchość pochwy i obniżone libido. Hormonalna Terapia Zastępcza (HTZ), czyli leki łagodzące te objawy pojawiły się na rynku stosunkowo niedawno.

Kobiecość na zawsze

Badania nad HTZ rozpoczęły się już w latach 60 XX wieku, jednak pierwsze próby kliniczne zostały przeprowadzone dopiero w latach 90. Lek był początkowo promowany pod hasłem “kobiecość na zawsze”, co przypisało mu działanie rzekomo “konserwujące” kobiecość. Szczyt światowej popularności został osiągnięty przez HTZ po wydaniu książki pod takim samym tytułem jak jej hasło promocyjne. Sprawiło to, że tysiące kobiet zaczęło stosować ten lek na objawy menopauzy.

Podejście do HTZ jako do środka zapewniającego “kobiecość na zawsze” zostało później zakwestionowane, gdyż badania wykazały, że leki zawierające wyłącznie estrogen, mogą zwiększyć ryzyko nowotworu endometrium. Nadało to HTZ złą reputację, aż do czasu kiedy nowe badania wykazały, że mniejsza dawka estrogenu oraz większa dawka progestagenu mogą zmniejszyć ryzyko rozwinięcia nowotworu endometrium, jednocześnie zapobiegając niektórym chorobom przewlekłym.

Wtedy hasło promocyjne HTZ uległo zmianie z “kobiecości na zawsze” na “zdrowie na zawsze”.

Inicjatywa na Rzecz Zdrowia Kobiet

W 1998 roku rozpoczęto największe randomizowane badanie dotyczące HTZ, w którym wzięło udział 27 347 kobiet (w tym 16 608 kobiet z macicą i 10739 kobiet bez macicy). Badanie zostało nazwane Inicjatywą na Rzecz Zdrowia Kobiet (Women’s Health Initiative), a jego celem była ocena wpływu hormonalnej terapii zastępczej na najbardziej powszechne przyczyny śmierci u kobiet przed menopauzą takie jak nowotwory, osteoporoza lub choroby sercowo-naczyniowe.

Część grupy kobiet z macicą otrzymała do stosowania dawkę zawierającą 0.625 mg sprzężonych estrogenów końskich oraz 2.5 mg octanu medroksyprogesteronu. Reszta kobiet otrzymała wyłącznie 0.625 mg sprzężonych estrogenów końskich lub placebo.

Pierwsze wyniki badań opublikowane w 2002 roku wykazały, że kobiety z macicą stosujące HTZ były narażone na zwiększone ryzyko rozwinięcia choroby wieńcowej serca oraz raka piersi. W tym przypadku, straty przeważyły korzyści ze stosowania leku, takie jak mniej złamań kości wynikających z osteoporozy oraz mniejsze ryzyko rozwinięcia raka jelita grubego. Uczestniczki badań nie zostały podzielone na kategorie wiekowe.

Grupa kobiet bez macicy kontynuowała badanie, jednak zostało ono przerwane po prawie 7 latach. Przerwanie badania było spowodowane odkryciem wzrostu ryzyka udaru mózgu i braku korzyści ze stosowania kuracji dla układu sercowo-naczyniowego. Zdrowotne zyski nie przeważały start, więc lekarze zostali poinstruowani, aby przepisywać jedynie najniższą dawkę leku w celu łagodzenia symptomów.

“HTZ działa lepiej u kobiet, które niedawno przestały miesiączkować”

Jednakże później zauważono, że uczestniczkami przeprowadzonego badania były wyłącznie kobiety, które przeszły swoją ostatnią miesiączkę co najmniej dziesięć lat przed jego rozpoczęciem. Badacze doszli do wniosku, że HTZ może być o wiele skuteczniejsza i bezpieczniejsza, jeśli zostanie stosowana przez kobiety, które niedawno skończyły miesiączkować. Co więcej, przeprowadzone badanie zawierało jedynie dwie kombinacje hormonów do przyjmowania doustnego; dawkę z wyłącznie sprzężonymi estrogenami końskimi lub dawkę sprzężonych estrogenów końskich z dodatkiem progestagenu.

Badanie wywarło duży wpływ na przemysł farmaceutyczny oraz na postrzeganie HTZ, gdyż zaobserwowano po nim spadek w stosowaniu leku. Należy jednak pamiętać, że mimo tego, HTZ jest bezpieczna dla zdrowia, jeżeli jest przyjmowana w odpowiednich dawkach.

Na szczęście, w dzisiejszych czasach istnieje wiele dostępnych opcji hormonalnej terapii zastępczej. Istnieje także wiele metod aplikacji HTZ takich jak tabletki, plastry, żele, kremy czy zastrzyki. Kobietom zaleca się konsultację z lekarzem, w celu dobrania najodpowiedniejszej metody aplikacji środka.

HTZ przy zmianie płci

HTZ może być także stosowana przez osoby transseksualne, czyli przechodzące zmianę płci. Zmiana płci może być długim, a czasami także stresującym procesem, który zależy od genów, wieku i ogólnego stanu zdrowia. Jest on czasami nazywany “drugim dojrzewaniem”, które zwykle trwa kilka lat.

Hormonalna terapia zastępcza dla osób transseksualnych miała swój początek już w latach 20, XX wieku. Właśnie wtedy niemiecki fizyk Magnus Hirschfeld wprowadził do słownika określenia “transwestyta” (które aktualnie odnosi się do osób wyłącznie przyjmujących ubiór czy rolę przeciwnej płci, a nie do osób zmieniających płeć). Hirschfeld nie uważał, że osoby transseksualne cierpią na zaburzenia psychiczne, co było w tamtym czasie dość powszechne. Stworzył on instytut, który zapewniał bezpieczną przestrzeń dla osób transseksualnych, w której mogły prowadzić normalne życie oraz przejść zmianę płci. Najpopularniejszą pacjentką instytutu była Lili Elbe, której życie było inspiracją dla filmu “Dziewczyna z portretu”, który miał premierę w 2015 roku.

HTZ dla osób transseksualnych przeszła od tamtego czasu wiele zmian, a dzisiaj nie różni się tak bardzo od kuracji przyjmowanej przez kobiety przechodzące menopauzę. Oba procesy muszą być kontrolowane na różne sposoby. Cis-kobieta (czyli kobieta, której płeć kulturowa zgadza się z płcią przypisaną jej przy urodzeniu) używa HTZ, aby ustabilizować wahania hormonów, podczas gdy kobieta transseksualna przyjmuje HTZ, aby odwrócić balans swoich naturalnych hormonów, co może zająć więcej czasu.

Jest bardzo ważne, aby kobiety transseksualne nie eksperymentowały z lekami HTZ bez konsultacji z lekarzem. Profesjonalna opieka lekarska jest kluczowa podczas procesu zmiany płci.

Ponadto należy zapamiętać, że doustna kuracja hormonalna może być niebezpieczna dla kobiet powyżej 35 roku życia oraz palących, zarówno w przypadku menopauzy, jak i zmiany płci.

Zakup kuracji HTZ wymaga recepty, która może być wystawiona wyłącznie przez zarejestrowanego lekarza lub na podstawie usługi lekarskiej, takiej jaką oferuje 121doc. Możesz tu znaleźć leki, które będą dla Ciebie najlepiej dopasowane przez naszą łatwą i szybką konsultację lekarską online, podczas której nasi lekarze zaoferują Ci profesjonalne doradztwo i opiekę.

Pomoc